 |
 |
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
|||||||||||||||||
|
 Powiat jaworowski położony jest na zachodzie obwodu lwowskiego. Zajmuje obszar 154,8 km kw. Sąsiaduje ze lwowskim, żółkiewskim, pustomyckim, horodeckim i mościskim powiatem, a na zachodzie z powiatem jarosławskim i lubaczowskim, należącymi do Rzeczpospolitej Polski. W skład powiatu wchodzą miasta Jaworów i Nowojaworiwsk, a także Iwano-Frankowe, Krakowiec, Niemirów i Szkło oraz 132 innych wiosek. Zachodnia część powiatu ma charakter równinny, natomiast wschodnia, czyli Roztocze, należy do roztocko-opilskiej leśno-stepowej strefy geograficznej. Przez teren Roztocza przebiega główny europejski dział wodny pomiędzy rzekami basenów Morza Bałtyckiego i Czarnego. Roztocze stanowi ważną pod względem geologiczno-klimatycznym i roślinno-zwierzęcym granicę europejskiego działu wodnego. Zamieszkałe tereny części leśno-stepowej powiatu wznoszą się średnio na wysokość 280-300 metrów nad poziomem morza. Ziemia Jaworowska obfituje w zasoby wodne. Nieopodal źródeł rzek Szkło i Wereszczyce już w XVIII wieku zbudowano pierwsze lwowskie punkty poboru wody. W Szkle i Niemirowie utworzyły się naturalne źródła mineralne, a niemirowska borowina lecznicza nie ma sobie równych na terenie Zachodniej Ukrainy. Ziemia Jaworowska liczy sobie 124 tys. mieszkańców, jej gęstość zaludnienia to 80 osób na 1 km.kw. W miastach zamieszkuje 56 tys., a na wsi 67 tys. ludności. Najliczniejszą grupę etniczną tworzą Ukraińcy (116404 mieszkańców); pozostała część ludności to Rosjanie, Polacy, Białorusini, Żydzi i inne narodowości. Samo miasto Jaworów liczy sobie 8900 mieszkańców. 
Pierwsza pisemna wzmianka o Jaworowie pochodzi z roku 1376. Zarówno nazwa miasta jak i regionu pochodzi, według jednej z wersji, od jaworowych lasów. Według innej, od legendarnego księcia Jawora, którego wspominają staroruskie kroniki z XIII i XIV wieku. Nieco później na tych terenach powstały miasteczka Krakowiec, Niemirów i Janów (obecna nazwa Iwanofrankowe). Miejscowa ludność była wielokrotnie wyniszczana przez tatarskie i tureckie ordy w latach 1450-1620. W 1569 Jaworów otrzymał prawo magdeburskie, a do 1772 roku miasto było kupieckim rzemieślniczym ośrodkiem na szlaku Lwów-Jarosław. W drugiej połowie XVII wieku Jaworów był ufortyfikowanym miastem, w którym często przebywał król Jan III Sobieski. W roku 1772 nadano Jaworowu status wolnego miasta. Napływali do niego niemieccy koloniści, którzy prowadzili tu swoją rzemieślniczą i handlową działalność. W XIX wieku i aż do 1939 roku Jaworów był miastem powiatowym. Tutaj urodził się pisarz O. Makowej. 
W XVII wieku za sprzyjanie B. Chmielnickiemu (1648) stracono dziesięciu jaworowskich mieszczan, a na miasto nałożono kontrybucję. W 1619 roku z jaworowskiej drukarni Szeligi wyszedł najstarszy ukraiński drukowany utwór dramatyczny misterium Jakowa Gawatowicza pt. Tragedia, albo Wizerunek ?, które wystawiono na jarmarku w miejscowości Kamianka Strumiłowa (obecnie Kamianka Buska). Starodruk ten jest tym cenniejszy, że pomiędzy aktami sztuki umieszczono dwa intermedia w ówczesnym wariancie języka ukraińskiego, które również wówczas wykonano. Oryginał jest obecnie przechowywany w Bibliotece Miejskiej w Cieszynie (Polska). 
 Jaworów to główne miasto rejonu jaworowskiego w obwodzie lwowskim, położone malowniczo nad stawami zasilanymi przez rzekę Szkło, na wschodnim skraju Garbu Jaworowskiego, należącego do Płaskowyżu Tarnogrodzkiego. Nazwa miasta pochodzi od lasu jaworowego, który rósł niegdyś na miejscu stawów. Pierwsza wzmianka o Jaworowie pochodzi z 1376 roku. Było to miasto księcia opawskiego i raciborskiego Wacława. W 1569 roku Jaworów otrzymał od króla Zygmunta Augusta prawo miejskie magdeburskie. W XVII wieku miasto było własnością króla Jana III Sobieskiego i stało się ulubionym miejscem jego pobytu. Tu w 1678 roku przygotowywał się do wojny z Turcją i tu w roku 1683 otrzymał gratulacje od papieża po zwycięstwie pod Wiedniem. Przez długi czas dochody ze starostwa pobierała Maria Kazimiera. Po jej śmierci w 1716 roku starostwo zostało nadane marszałkowi wielkiemu koronnemu Józefowi Mniszchowi, a w 1740 roku przeszło w ręce Katarzyny z Zamoyskich Mniszchowej. Z tytułu przywileju króla Augusta III w 1771 roku, objął je hetman wielki koronny Ksawery Branicki. Do roku 1772 Jaworów był ważnym ośrodkiem handlowym i rzemieślniczym (obuwnicy) na szlaku Lwów - Jarosław. W roku 1914 miasto liczyło 10500 mieszkańców (1500 Polaków, 2700 Żydów, oraz pozostałych narodowości m.in. dużą społeczność Czechów). W okresie zaborów było miastem powiatowym, w austriackiej prowincji Galicja. Resztki zamku Sobieskiego służyły w wtedy za areszt.. W okresie II wojny światowej w Jaworowie znajdowało się getto dla ludności żydowskiej w którym przetrzymywana ponad 5000 osób. Z zabytków Jaworowa warto wspomnieć drewnianą cerkiew p.w. Narodzenia Matki Bożej {Rizdwa Preswiatoj Bohoro-dyci). Świątynia ta wzniesiona została w 1670 roku staraniem o. Jakowa Zahajewicza jako jednonawowa, przekryta kopułą. W 1939 roku cerkiew rozszerzono, dobudowując transept (według projektu Jewhena Nahirnego), przez co otrzymała rzadki dla cerkwi drewnianych plan greckiego krzyża. We wnętrzu zachował się ikonostas z 1671 roku. Obok cerkwi stoi drewniana dzwonnica. Na rynku stoi pomnik Michaiła Werbyckiego, twórcy hymnu narodowego Ukrainy. Jego grób znajduje się po stronie polskiej, w Młynach koło Korczowej. Natomiast na skwerze koło Domu Ludowego (Narodnyj dim) odnajdziemy wykutą w piaskowcu postać metropolity archidiecezji greckokatolickiej Andrieja Szeptyckiego, urodzonego w Jaworowie. Ciekawa jest również murowana cerkiew św. Jerzego (w. Jura). Przy skrzyżowaniu ulic św. Jura i Łozynskiego stoi dom, w którym od 1849 roku mieszkał JosyfŁozynśkyj (1807-1889), etnograf, językoznawca, publicysta i działacz społeczny na rzecz języka ukraińskiego. Nagrobek Łozynskiego znajduje się na miejscowym cmentarzu. Przy ulicy Łozynskiego, na niewielkim wzniesieniu stoi bardzo cenna, drewniana cerkiew pw. Zaśnięcia Matki Bożej (Uspiennia Preswiatoj Bohorodyci), wzniesiona w 1670 roku. W jej wnętrzu zachował się ikonostas z carskimi wrotami z XVII wieku. Obok, w dawnym zespole klasztornym Bazylianek z 1621 roku mieści się szpital. W Jaworowie znajduje się również kościół z XVII wieku oraz pozostałości zamku Jana III Sobieskiego. Zachował się też dawny dom pisarza Osypa Makoweja, od 1992 roku jego muzeum. Darmowy hosting zapewnia PRV.PL
|
|
|||||||||